Płyta OSB – z ang. Oriented Strand Board – to płasko prasowana płyta drewnopochodna o ukierunkowanych wiórach. Jest ona popularna ze względu na swoją trwałość, wytrzymałość, łatwość w obróbce oraz szybkość układania.
Składa się z 3 warstw: w zewnętrznych warstwach wióry ukierunkowane są równolegle do osi głównej płyty, a w wewnętrznej prostopadle do niej. Spoiwem wypełniającym są żywice syntetyczne.
Ze względu na swoją niejednorodną budowę płyta wykazuje inne właściwości wzdłuż i w poprzek. Z reguły wytrzymałość w kierunku podłużnym (oś główna) jest ok. 2 razy większa niż w kierunku poprzecznym. Dlatego płyty zawsze powinniśmy układać prostopadle do liniowych podpór, aby optymalnie wykorzystać sztywność płyty. Niestety zdarza się, że wykonawcy nie wiedzą o tym i układają płyty jak im pasuje, co potem skutkuje np. nadmiernym odkształceniem.
Występują 4 typy płyt: OSB/1, OSB/2, OSB/3, OSB/4. Jednak w budownictwie można stosować tylko płyty OSB/3 i OSB/4, które mają większą odporność na wilgoć. Płyty można stosować wewnątrz i na zewnątrz, ale pod warunkiem osłonięcia ich przed warunkami atmosferycznymi, czyli jak dla klasy użytkowania konstrukcji drewnianych 1 i 2.
Standardowe grubości płyty OSB: 8, 10, 12, 15, 18, 22, 25 mm
Krawędzie płyt OSB mogą być proste lub czterostronnie frezowane na pióro-wpust. Przy krawędziach prostych w celu zabezpieczenia się przed klawiszowaniem można stosować łączniki typu H na łączeniu płyt.
Płyta OSB może przenosić obciążenia działające prostopadle do jej powierzchni, ale także może pracować tarczowo w swojej płaszczyźnie, stanowiąc usztywnienie konstrukcji szkieletowych. Dzięki temu znajduje powszechne zastosowanie jako: – poszycie ścian, dachów, podłóg, stropów, attyk, kominów, – stężenia ścian, – szalunki, – tymczasowe zabezpieczenia otworów w ścianach i stropach, – meble.
Przy pracy płytowej, czyli na stropie i dachu, oś główna płyty powinna być zawsze ustawiona prostopadle do belek podpierających. Należy zachować również odpowiedni schemat statyczny określony w projekcie, tzn. jeżeli płytę policzono jako min. dwuprzęsłową, to nie możemy stosować odcinków krótszych. Jest to szczególnie ważne w stropach, na których planuje się układać okładziny wrażliwe na odkształcenie podłoża np. płytki. Na ścianach jest łatwiej, bo z reguły płyty mogą być mocowane pionowo lub poziomo.
Jak każdy materiał tak i płyta OSB odkształca się pod wpływem zmian wilgotności i temperatury, dlatego należy stosować odpowiednie dylatacje (przerwy kompensacyjne). a) Dla płyt o krawędziach prostych, pomiędzy płytami oraz dookoła otworów okiennych i drzwiowych należy stosować szczelinę min. 3 mm. Płyty pióro-wpust posiadają automatycznie szczelinę dylatacyjną. b) Przy ścianach lub w podłogach pływających zalecana jest dylatacja 12 mm pomiędzy płytą a ścianą. c) Odległość płyt ściennych od fundamentu min. 10 mm. d) Jeżeli płyta jest układana w paśmie dłuższym niż 12 m to należy pozostawić dodatkową szczelinę min. 25 mm.
Do łączenia płyt OSB z podłożem można stosować wkręty do drewna, gwoździe pierścieniowe lub spiralne. Nie nadają się do tego czarne wkręty do płyt gipsowo-kartonowych, bo posiadają one mniejszą odporność na korozję oraz są bardzo twarde, wobec czego istnieje ryzyko pękania wkrętów, odpadania łbów przy dokręcaniu. Odległość łączników od brzegów płyty min. 10 mm. Długość łączników co najmniej 2,5 razy grubość mocowanej płyty.
Dlaczego płyta OSB jest jak kosmita? …bo składa się z obcych elementów, ale dobrze wpasowuje się w nasze życie (dowcip od chatGPT).
