Konstrukcja żelbetowa może być zarysowana, a co więcej, jeśli ma być optymalnie zaprojektowana, to nawet powinna być zarysowana. Ważne tylko, aby odpowiednio ograniczać wielkość i rozkład tych zarysowań stosując odpowiednie zbrojenie.
Dopuszczalne zarysowanie konstrukcji żelbetowej jest uzależnione od środowiska, w jakim ma pracować, aby zapewniona była odpowiednia jej trwałość. Ogólnie im trudniejsze występują warunki, tym wielkość dopuszczalnej rysy jest mniejsza, aby ograniczyć ryzyko korozji zbrojenia czy zwiększyć szczelność elementu.
W pomieszczeniach mieszkalnych, ze względu na występowanie niskiej wilgotności powietrza, wielkość zarysowania konstrukcji nie ma wpływu na jej trwałość. Natomiast czynnikiem ograniczającym zarysowanie jest w tym przypadku estetyka i ogólnie akceptowalny wygląd konstrukcji przez użytkowników.
Każdy może mieć inne wymagania w tym zakresie, dlatego można je indywidualnie uzgodnić z projektantem na etapie projektowania. Jednak standardowo dopuszczalne zarysowanie, ogólnie akceptowalne określono w normach konstrukcyjnych.
Według normy krajowej PN-B-03264:2002 do projektowania konstrukcji żelbetowych, obecnie już wycofanej, ale jeszcze do niedawna możliwej do stosowania, dla pomieszczeń mieszkalnych dopuszczalne zarysowanie wynosiło 0.3 mm.
Wprowadzona norma europejska PN-EN 1992-1-1:2008 (tzw. Eurokod) podchodzi łagodniej do tego tematu i wymaga ograniczenia rozwarcia rys do 0.4 mm. Dodatkowo jeszcze pozwala zwiększyć to zarysowanie, jeśli dla elementu nie stawia się wymagań dotyczących wyglądu.
Analizując projekty różnych biur projektowych stwierdzam, że konstruktorzy raczej starają się podchodzić konserwatywnie do tego tematu i ograniczać dopuszczalne zarysowania do wartości obowiązujących od dawna, czyli 0.3 mm. Wydaje się to słusznym podejściem ze względu na funkcjonowanie takiego standardu od wielu lat oraz przyzwyczajenie już całego środowiska budowlańców i inwestorów. Jest to oczywiście również z korzyścią dla użytkowników, którzy otrzymują mniej zarysowane konstrukcje. W celu optymalizacji ilości stali zbrojeniowej, część projektantów wykorzystuje możliwość zwiększenia zarysowania do 0.4 mm na górnej powierzchni stropu, która i tak przykryta jest warstwami posadzkowymi, a więc nie ma to wpływu na obniżenie estetyki obiektu.
Ostateczne zarysowanie zależy jednak w dużej mierze od wykonawstwa elementów żelbetowych. Na tym etapie można bowiem popełnić wiele błędów, które przyczynią się do większych rozwartości niż założono w projekcie. Dlatego należy pilnować m.in: – odpowiedniego ułożenia zbrojenia, w tym jego zakładów, – otuliny zbrojenia (za duże otulenie nad podporą, co często ma miejsce, może przyczynić się do większego zarysowania górnej, ale i dolnej powierzchni stropu), – odpowiednich przerw technologicznych w betonowaniu, – odpowiedniej pielęgnacji betonu dostosowanej do warunków atmosferycznych.
A co ze ścianami murowanymi (niezbrojonymi)?
W konstrukcjach murowych należy dążyć do braku jakichkolwiek zarysowań. Jednak ze względu na osiadanie lub ugięcie stropu często dochodzi do zarysowań ścian. Nieuzbrojonym okiem można zauważyć rysy od 0.1 mm. Ogólnie dopuszczalne zarysowanie przyjmuje się, podobnie jak w żelbecie, o wartości 0.3 mm, ale nie ma na to normy ograniczającej. Jedynie pośrednio wartość tą można wywnioskować z warunku na dopuszczalny kąt odkształcenia postaciowego zawartego w wycofanej normie krajowej PN-B-03002:2007 Konstrukcje murowe. Obliczenia statyczne i projektowanie.
W związku z powyższym każde zarysowanie w budynku (także ścian nienośnych – działowych i wypełniających) o rozwartości powyżej 0.3 mm powinien ocenić uprawniony inżynier, w celu ustalenia przyczyny takiego stanu, ponieważ to może wskazywać na niepoprawną pracę konstrukcji.W taki sposób konstrukcja mówi nam, że coś ją boli
Jeśli masz niepokojące zarysowania w swoim budynku, umów się na konsultację z konstruktorem, aby spać spokojnie. Tak samo jak umawiasz się do lekarza, gdy coś Ci dolega.
Pełne zestawienie dopuszczalnych zarysowań żelbetu dla różnych środowisk znajdziesz tutaj. A jak zmierzyć zarysowanie, dowiesz się z następnych wpisów na blogu.
