Kiedy potrzeba wykonać ekspertyzę techniczną budynku lub jego części?

Ekspertyzę zaleca się wykonać, gdy w istniejącym budynku występują m.in.:
– nadmierne ugięcia, przemieszczenia, odkształcenia konstrukcji ujemnie wpływające na przydatność użytkową, trwałość i wygląd konstrukcji, jej części, a także przyległych do niej niekonstrukcyjnych elementów budynku, np. powodujące lokalne uszkodzenia, zaburzenie właściwego funkcjonowania maszyn i urządzeń, niedomykanie się drzwi i okien w wyniku przekoszenia ich ramy (wymagania dla konstrukcji drewnianej, stalowej, żelbetowej),
– nadmierne zarysowania ścian i stropów (wymagania dla elementów murowanych, żelbetowych),
– drgania dokuczliwe dla ludzi lub powodujące uszkodzenia budynku, jego wyposażenia oraz przechowywanych przedmiotów, a także ograniczające jego użytkowanie zgodnie z przeznaczeniem,
– niedostateczna akustyka przegród budowlanych (ścian i stropów),
– przemarzanie przegród, grzyb, pleśń, zawilgocenie,
– korozja elementów stalowych, żelbetowych, murowych,
– korozja biologiczna, próchnica, butwienie konstrukcji drewnianych.

Według Prawa budowlanego (Dz.U. 1994 nr 89 poz. 414 z późniejszymi zmianami) art. 62:
Obiekty budowlane powinny być w czasie ich użytkowania poddawane kontroli przez właściciela lub zarządcę. Organ nadzoru budowlanego – w razie stwierdzenia nieodpowiedniego stanu technicznego obiektu budowlanego lub jego części, mogącego spowodować zagrożenie: życia lub zdrowia ludzi, bezpieczeństwa mienia bądź środowiska – nakazuje przeprowadzenie kontroli, a także może żądać przedstawienia ekspertyzy stanu technicznego obiektu lub jego części.

Według warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. 2022 poz. 1225) §204 ust.5 i §206 ust. 1:
Wzniesienie budynku w bezpośrednim sąsiedztwie obiektu budowlanego nie może powodować zagrożeń dla bezpieczeństwa użytkowników tego obiektu lub obniżenia jego przydatności do użytkowania. W takim przypadku, budowa powinna być poprzedzona ekspertyzą techniczną stanu obiektu istniejącego, stwierdzającego jego stan bezpieczeństwa i przydatności do użytkowania, uwzględniającą oddziaływania wywołane wzniesieniem nowego budynku.

Projektując nowy budynek należy ocenić wpływ wykopu (pod fundamenty i ewentualnie część podziemną) na istniejącą zabudowę. Jak określić zasięg oddziaływania wykopu dowiesz się tutaj.

Według warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. 2022 poz. 1225), §206 ust.2:
Rozbudowa, nadbudowa, przebudowa oraz zmiana sposobu użytkowania budynku powinny być poprzedzone ekspertyzą techniczną stanu konstrukcji i elementów budynku, z uwzględnieniem stanu podłoża gruntowego.

Według §322 ust.3:
Przed podjęciem przebudowy, rozbudowy lub zmiany sposobu użytkowania budynku, w przypadku stwierdzenia występowania zawilgocenia i oznak korozji biologicznej, należy wykonać ekspertyzę mykologiczną i na podstawie jej wyników – odpowiednie roboty zabezpieczające.

Według §2 ust.2 i 4:
Przy nadbudowie, rozbudowie, przebudowie i zmianie sposobu użytkowania budynków, wymagania określone w warunkach technicznych mogą być spełnione w sposób inny niż określono w rozporządzeniu, stosowanie do wskazań ekspertyzy technicznej właściwej jednostki badawczo-rozwojowej albo rzeczoznawcy budowlanego oraz do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych, uzgodnionych z właściwym komendantem wojewódzkim Państwowej Straży Pożarnej lub państwowym wojewódzkim inspektorem sanitarnym, odpowiednio do przedmiotu tej ekspertyzy. Dla budynków i terenów wpisanych do rejestru zabytków lub obszarów objętych ochroną konserwatorską na podstawie ustaleń miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, ekspertyza podlega również uzgodnieniu z wojewódzkim konserwatorem zabytków.

Według Prawa budowlanego (Dz.U. 1994 nr 89 poz. 414 z późniejszymi zmianami) art. 71 ust. 2 i 2a:
Zmiana sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części wymaga zgłoszenia organowi administracji architektoniczno-budowlanej. W zgłoszeniu należy określić dotychczasowy i zamierzony sposób użytkowania obiektu budowlanego lub jego części. W przypadku podjęcia bądź zaniechania w obiekcie budowlanym lub jego części działalności zmieniającej warunki: bezpieczeństwa pożarowego, powodziowego, pracy, zdrowotne, higieniczno-sanitarne, ochrony środowiska bądź wielkość lub układ obciążeń, do zgłoszenia należy dołączyć ekspertyzę techniczną wykonaną przez osobę posiadającą uprawnienia budowlane bez ograniczeń w odpowiedniej specjalności. W przypadku zmiany sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części, polegającej na podjęciu lub zaniechaniu w obiekcie budowlanym lub jego części działalności zmieniającej warunki bezpieczeństwa pożarowego – do zgłoszenia należy dołączyć ekspertyzę rzeczoznawcy do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych.

Według przepisów w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego (Dz.U. 2022 poz. 1679) §23 pkt 1:
W przypadku przebudowy, rozbudowy lub nadbudowy obiektu budowlanego do projektu technicznego dołącza się ekspertyzę techniczną obiektu.

Według warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. 2022 poz. 1225) §322 ust.3:
Przed podjęciem przebudowy, rozbudowy lub zmiany sposobu użytkowania budynku, w przypadku stwierdzenia występowania zawilgocenia i oznak korozji biologicznej, należy wykonać ekspertyzę mykologiczną i na podstawie jej wyników – odpowiednie roboty zabezpieczające.

Według Prawa budowlanego (Dz.U. 1994 nr 89 poz. 414 z późniejszymi zmianami) art. 49f, 49g:
W ramach uproszczonego postępowania legalizacyjnego (gdy od zakończenia budowy upłynęło co najmniej 20 lat) organ nadzoru budowlanego nakłada, w drodze postanowienia, obowiązek przedłożenia dokumentów legalizacyjnych m.in. ekspertyzy technicznej sporządzonej przez osobę posiadającą odpowiednie uprawnienia budowlane. Ekspertyza musi wskazać czy stan techniczny obiektu budowlanego nie stwarza zagrożenia dla życia lub zdrowia ludzi oraz pozwala na bezpieczne użytkowanie obiektu budowlanego zgodne z dotychczasowym lub zamierzonym sposobem użytkowania.

Według Prawa budowlanego (Dz.U. 1994 nr 89 poz. 414 z późniejszymi zmianami) art. 50 ust. 1 i 3:
W przypadkach innych niż określone w art. 48 ust. 1 lub w art. 49f organ nadzoru budowlanego wstrzymuje postanowieniem prowadzenie robót budowlanych wykonywanych:
1) bez wymaganej decyzji o pozwoleniu na budowę albo zgłoszenia lub
2) w sposób mogący spowodować zagrożenie bezpieczeństwa ludzi lub mienia lub zagrożenia środowiska, lub
3) na podstawie zgłoszenia z naruszeniem art. 29 ust. 1 i 3, lub
4) w sposób istotnie odbiegający od ustaleń i warunków określonych w decyzji o pozwoleniu na budowę, projekcie zagospodarowania działki lub terenu, projekcie architektoniczno-budowlanym lub w przepisach.
W postanowieniu o wstrzymaniu robót budowlanych nadzór budowlany może nałożyć obowiązek przedstawienia inwentaryzacji wykonanych robót budowlanych lub odpowiednich ocen technicznych bądź ekspertyz.

Według Prawa budowlanego (Dz.U. 1994 nr 89 poz. 414 z późniejszymi zmianami) art. 26 pkt 1:
Inspektor nadzoru inwestorskiego ma prawo wydawać kierownikowi budowy lub kierownikowi robót polecenia, potwierdzone wpisem do dziennika budowy, dotyczące: usunięcia nieprawidłowości lub zagrożeń, wykonania prób lub badań, także wymagających odkrycia robót lub elementów zakrytych, przedstawienia ekspertyz dotyczących prowadzonych robót budowlanych oraz informacji i dokumentów potwierdzających zastosowanie przy wykonywaniu robót budowlanych wyrobów, zgodnie z art. 10, a także informacji i dokumentów potwierdzających dopuszczenie do stosowania urządzeń technicznych.

Według Prawa budowlanego (Dz.U. 1994 nr 89 poz. 414 z późniejszymi zmianami) art. 81c ust. 2:
Organy administracji architektoniczno-budowlanej i nadzoru budowlanego, w razie powstania uzasadnionych wątpliwości co do jakości wyrobów budowlanych lub robót budowlanych, a także stanu technicznego obiektu budowlanego, mogą na uczestników procesu budowlanego, właściciela lub zarządcy obiektu budowlanego, nałożyć obowiązek dostarczenia w określonym terminie odpowiednich ocen technicznych lub ekspertyz. Koszty ocen i ekspertyz ponosi osoba zobowiązana do ich dostarczenia.

Według Prawa budowlanego (Dz.U. 1994 nr 89 poz. 414 z późniejszymi zmianami) art. 78 ust. 2:
Organ nadzoru budowlanego może zlecić na koszt inwestora, właściciela lub zarządcy obiektu budowlanego sporządzenie ekspertyzy, jeżeli jest to niezbędne do wydania decyzji lub do ustalenia przyczyn katastrofy budowlanej.