Ocena - opinia - orzeczenie - ekspertyza

W branży budowlanej można spotkać kilka rodzajów opracowań technicznych:

Ocena techniczna
Ocena techniczna wg PZITB (Polskiego Związku Inżynierów i Techników Budowlanych) [1]:

Ocena techniczna to opracowanie dotyczące określonych zdarzeń, zjawisk lub procesów bez podawania przyczyn, ale z oceną zagrożeń i stanu elementów, konstrukcji lub całego obiektu, wykonywane w oparciu o te same zasady co sporządzanie projektów budowlanych. Ocena opiera się na spodziewanym (projektowym) stanie elementów i konstrukcji. Oceny techniczne powinny być opracowywane przez osoby posiadające odpowiednie uprawnienia budowlane lub specjalistyczne.
Opinia techniczna
Opinia techniczna wg PZITB (Polskiego Związku Inżynierów i Techników Budowlanych) [1]:

Opinia techniczna to opracowanie dotyczące określonych rozwiązań projektowych, zdarzeń lub zjawisk z procesu projektowania, realizacji lub użytkowania. Może ona zawierać również osąd rozwiązań materiałowych, a także nakładów finansowych. Określa, analizuje i interpretuje stan projektowy, a w niektórych elementach odnosi się do stanu rzeczywistego obiektu budowlanego. Opracowanie to ma umożliwić sformułowanie wniosków stanowiących odpowiedź na postawione przez zamawiającego pytanie w kontekście dalszych zamierzeń w odniesieniu do opiniowanego obiektu. Do jej wykonania wykorzystuje się wiedzę powszechnie dostępną, lecz z pogłębioną analizą techniczno-ekonomiczną. Opinie techniczne powinny być opracowywane przez osoby posiadające uprawnienia budowlane lub specjalistyczne.

Opinia techniczna wg Standardów dotyczących Opinii i Ekspertyz Technicznych w Budownictwie [2]:

Opinia techniczna określa, analizuje i interpretuje stan projektowy lub rzeczywisty obiektu budowlanego, albo jego elementów i formułuje wnioski dotyczący dalszych zamierzeń w odniesieniu do przedmiotowego obiektu. Wnioskiem opinii może być np. konieczność opracowania ekspertyzy. Wiodącym celem opinii jest ocena analizowanego stanu na tle obowiązujących przepisów prawnych i technicznych.
Opinia techniczna powinna zawierać:
  • określenie celu i zakresu opracowania,
  • podstawy formalne;
  • listę albo kopie udostępnionych dokumentów,
  • opis i charakterystykę przedmiotu opracowania,
  • zalecenia dotyczące przedmiotu opracowania,
  • wnioski końcowe.
Orzeczenie techniczne
Orzeczenie techniczne wg PZITB (Polskiego Związku Inżynierów i Techników Budowlanych) [1]:

Orzeczenie techniczne to opracowanie zawierające ocenę rozwiązań technicznych i ekonomicznych, zjawisk i zdarzeń zachodzących w procesie projektowania, realizacji oraz użytkowania obiektu budowlanego. Może ono również obejmować ocenę poszczególnych elementów konstrukcyjnych elementów ogólnobudowlanych, rozwiązań technologicznych i materiałowych, a także ocenę nakładów finansowych. W przypadku wystąpienia niekorzystnych zdarzeń lub zjawisk określa ono przyczyny ich powstania oraz formułuje ocenę końcową. Orzeczenia techniczne powinny być także opracowywane przez osoby posiadające uprawnienia budowlane lub specjalistyczne. Orzeczenie techniczne to termin zarezerwowany dla ocen, w których rozstrzygane są sprawy sporne, oraz ocen o charakterze sprawdzenia lub weryfikacji.  
Ekspertyza techniczna
Ekspertyza techniczna wg PZiTB (Polskiego Związku Inżynierów i Techników Budowlanych) [1]:

Ekspertyza techniczna to opracowanie zawierające dokumentację i ocenę zjawisk, zdarzeń i procesów zachodzących w czasie realizacji lub użytkowania obiektu budowlanego, którego zadaniem jest określenie aktualnego stanu technicznego obiektu budowlanego lub jego części, po zaistnieniu okoliczności wywołujących powstanie przemieszczeń, zarysowań, pęknięć, nadmiernych ugięć, itp. Na ogół obejmuje ona inwentaryzację uszkodzeń elementów konstrukcyjnych i ogólnobudowlanych, badania podłoża gruntowego, badania kontrolne podstawowych materiałów konstrukcyjnych, badania mechaniczno-strukturalne wbudowanych materiałów. Zawiera także sprawdzającą analizę statyczną elementów i ustroju konstrukcyjnego, ocenę rozwiązań technologicznych w poszczególnych fazach realizacji obiektu, określa oraz podaje główne przyczyny uszkodzeń, proponuje zalecenia i wariantowe sposoby napraw oraz wzmocnień uszkodzonych elementów budynku i formułuje wnioski końcowe. Ekspertyza opiera się na rzeczywistym stanie materiałowo-konstrukcyjnym analizowanego obiektu. Do wykonywania ekspertyz budowlanych wymagane jest specjalistyczne przygotowanie zawodowe oraz odpowiednia wiedza teoretyczna, w szczególności dotycząca zachowania się materiałów, elementów i konstrukcji w czasie oraz w stanach krytycznych.

Okspertyza techniczna wg Standardów dotyczących Opinii i Ekspertyz Technicznych w Budownictwie [2]:

Ekspertyza techniczna to studium przyczynowo – skutkowe stanu lub zdarzenia technicznego obiektu. Analizuje zdarzenie opierając się o rzeczywisty stan obiektu i jego elementów składowych. Zawiera dokumentację i ocenę zjawisk zdarzeń i procesów zachodzących w czasie realizacji lub użytkowania obiektu budowlanego. Obejmuje systematykę oraz inwentaryzację uszkodzeń i niezbędne badania elementów i materiałów. Zawiera analizę obliczeniową,  ocenę rozwiązań technologicznych i określa związki przyczynowo-skutkowe ocenianego zdarzenia. Formułuje wnioski stanowiące podstawę do ustalenia dalszego postępowania z przedmiotem ekspertyzy.
Ekspertyza techniczna powinna zawierać:
  • określenie celu i zakresu opracowania,
  • podstawy formalne,
  • zestawienie materiałów będących podstawą opracowania,
  • opis stanu technicznego przedmiotu opracowania,
  • analiza techniczna występujących zjawisk i ich przyczyn,
  • wyniki przeprowadzonych badań i obliczeń,
  • wnioski i zalecenia.
zakres-opracowan-wymagania-kompetencji
Zasady ogólne opracowywania opinii i ekspertyz
Zasady opracowywania opinii i ekspertyz wg Standardów dotyczących Opinii i Ekspertyz Technicznych w Budownictwie [2]:

1. Autor opinii lub ekspertyzy powinien bezwzględnie przestrzegać zasadę uczciwego i bezstronnego traktowania wszystkich stron, których dotyczy przedmiot wykonywanej opinii, lub ekspertyzy.

2. Autor opinii lub ekspertyzy technicznej nie może narażać swego zleceniodawcy na podejmowanie przedsięwzięć z góry skazanych na niepowodzenie.

3. Autor nie może podejmować się wykonywania opinii lub ekspertyzy, której problematyka wykracza poza zakres jego uprawnień, wiedzy i doświadczenia zawodowego.

4. Autor powinien zachować w tajemnicy poufne informacje i sprawy związane z przedmiotem wykonywanej opinii lub ekspertyzy, a na ich ujawnienie uzyskać stosowną zgodę.

5. Przedmiotem opinii lub ekspertyzy powinna być wyłącznie problematyka techniczna. Autor wskazuje przyczynę zaistniałego zjawiska, natomiast nie orzeka o odpowiedzialności.

6. Jeżeli dla tego samego przedmiotu powstaje opinia lub ekspertyza wykonywana przez drugiego autora, to powinna zostać opracowana na takich samych zasadach jak pierwsza tj. opierać się na jego własnych badaniach, analizach, obliczeniach itp. oraz formułować jego własne wnioski.

Szersze opracowanie w tym temacie można znaleźć w materiale źródłowym [2] podanym poniżej.

Źródło:

  1. L. Runkiewicz, M. Okuń, „Ekspertyza, opinia czy ocena techniczna?”, www.inżynierbudownictwa.pl, 11.02.2019
  2. Małopolska Okręgowa Izba Inżynierów Budownictwa w Krakowie, „Standardy dotyczące Opinii i Ekspertyz Technicznych w Budownictwie”, www.map.piib.org.pl
  3. po red. L. Runkiewicza, „Diagnostyka obiektów budowlanych. Zasady wykonywania ekspertyz.”,  Wydawnictwo Naukowe PWN SA, Warszawa 2020